Reggio Emilia’da Çevre
Reggio Emilia Yaklaşımı’nda çevre, eğitimin önemli bir parçası olarak kabul edilir. Çevreye verilen bu önem, öncelikle İtalya'nın kültürel yapısından ve ardından Reggio Emilia şehrinin kendisinden kaynaklanmaktadır.
İtalya, göz alıcı şehirleri ve estetik anlayışıyla insanı büyüleyen bir görünüme sahiptir. Reggio Emilia ise, İtalya'nın en güzel ve modern şehirlerinden biridir. Şehir, insanların bir araya gelebileceği geniş sosyal alanlara, tarihi binalara, tiyatrolara, bahçelere, bulvarlara ve sanatsal heykellere sahiptir. Evler, insan ilişkilerini güçlendirmek ve yaşamı paylaşmak amacıyla birbirine yakın olarak inşa edilmiştir. Alışveriş alanları dairesel bir yapıda tasarlanmıştır ve bu sayede insanlar sürekli birbirleriyle karşılaşıp iletişime geçebilir (Thornton ve Brunton, 2009).
Reggio Emilia okullarında çevre, bu toplumsal yapıya uygun şekilde tasarlanmıştır. Çevre, üçüncü öğretmen olarak kabul edilir çünkü öğrenme ve gelişim sürecini harekete geçiren en önemli unsurlardan biridir (Wexler, 2004). Reggio ortamı, sadece bir fiziksel alan değil, çocukların öğrenmesini, gelişimini ve keşfetmesini destekleyen bir düşünce biçimidir (Fraser, Getswicki, 2002).
McCarthy (1995), Reggio Emilia’da çevrenin zenginleştirilmiş materyallerden ve çocukların merak etmelerine, keşfetmelerine, buluş yapmalarına ve derinlemesine düşünmelerine olanak tanıyan öğretmenlerden oluştuğunu belirtmektedir (Akt, İnan, 2007).
Rinaldi (1998), çevrenin çocukların potansiyelini, becerilerini ve merakını geliştirecek bir şekilde tasarlanması gerektiğini savunmaktadır. Çevre, çocuklara:
✔ Bireysel ve grup çalışmalarını destekleyecek alanlar sunmalıdır.
✔ Araştırma ve keşif yapmalarına olanak tanımalıdır.
✔ Projelerin gelişmesini ve yürütülmesini desteklemelidir.
✔ Özel hayatlarına saygı duyan bir yapı oluşturmalıdır.
✔ Hem çocuklar hem de öğretmenler için rahat ve iletişimi destekleyici bir ortam sağlamalıdır (Akt, İnan, 2007).
Çocuklar, değiştirebilecekleri ve yönetebilecekleri çevreleri kendi dünyalarında yeniden yaratmayı severler. Aynı zamanda ilginç eşyalar keşfetmekten ve yeni olaylara tanıklık etmekten büyük keyif alırlar.
Ellis (2004), çevrenin çocuklar için bir kimlik ve aidiyet hissi kazandıran bir alan olduğunu ifade etmektedir.
✔ Moore (1986), arkadaşlığın çevrenin keşfine olanak sağladığını ve doğal çevrenin keşfedilmesinin de arkadaşlığı güçlendirdiğini belirtmiştir.
✔ Langhout (2003), otonomi, sosyal destek ve pozitif duyguların, çocukların çevreyle olan bağlarını güçlendiren unsurlar olduğunu ifade etmektedir.
✔ White (2004), doğal çevrenin sosyal iletişimi teşvik ettiğini ve çocukların stresini azalttığını vurgulamıştır (Akt, Wilson & Ellis, 2007).
Reggio Emilia’da çevrenin çocukların duyularına hitap etmesi esastır. Çevre, şu özellikleri taşır:
✔ Sakinleştirici renkler, doğal malzemeler ve özel aydınlatmalar kullanılır.
✔ Tavandan tabana kadar uzanan pencereler sayesinde iç ve dış mekânlar arasında akış sağlanır.
✔ Sınıflar arasında cam bölmeler bulunur, böylece çocuklar çevreyle sürekli bağlantıda olur.
✔ Pencereler, hava durumunu ve mevsim değişimlerini gözlemlemeye imkân tanır (Bennett, 2001; Akt, Amus, 2006).
Çocukların birlikte zaman geçirebilecekleri alanların yanı sıra, yalnız kalabilecekleri sessiz köşeler de tasarlanmıştır.
Her Reggio Emilia okulunda, farklı yaş gruplarını bir araya getiren bir Piazza bulunur. Piazza, çocukların enerjilerini boşaltabilecekleri, dramatik oyunlar oynayabilecekleri, keşifler yapabilecekleri bir alandır. Ayrıca, velilere projeler hakkında bilgi vermek ve çocukların çalışmaları ile günlük diyaloglarını sergilemek için panolar yer almaktadır (Amus, 2006).
Reggio Emilia Okullarında Fiziksel Alanlar
✔ Her okul, çocukları içeri çekerek oyun ve keşif yapmaya teşvik eden bir atmosfere sahiptir (Aslan, 2005).
✔ Okullarda çeşitli miktarda bitkiler, mutfak, yemek alanları, tuvaletler ve bahçeler bulunur.
✔ Sınıflar geniş, esnek ve taşınabilir mobilyalarla tasarlanmıştır (Thornton ve Brunton, 2009).
✔ Mutfaklar, çocukların yemeklerle ilgili fikirler geliştirmesine olanak tanıyacak şekilde düzenlenmiştir (Fraser, Getswicki, 2002).
✔ Sınıflar, büyük ve küçük gruplar için ayrı alanlara sahiptir.
✔ Sanatsal keşifleri desteklemek için duvarlarda aynalar ve büyük ölçekli sanat çalışmaları yer almaktadır (Cadwell, 1997).
Her Reggio Emilia okulunda, “Atelier” adı verilen bir sanat atölyesi bulunmaktadır.
✔ Atelier’de çocukların yaratıcılığını destekleyen kil, resim, heykel, dokuma gibi sanatsal materyaller bulunur.
✔ Atelierista adlı grafik sanatlar uzmanı, projelerin planlanmasına yardımcı olur.
✔ Çocuklar, sanat yoluyla kendilerini farklı yollarla ifade edebilirler (Thornton ve Brunton, 2009).
Sanat atölyelerinde:
✔ Renkli kalemler, pastel boyalar, mürekkepler, ahşap ve metal materyaller yer alır.
✔ Doğal malzemelerden yapılmış sanat araçları bulunur.
✔ Çocuklar bu araçlarla oynarken yeni şeyler keşfeder, deneyimler ve öğrenme süreçlerini genişletirler (Thornton ve Brunton, 2009).
Bennett (2001), Reggio Emilia okullarının dış çevresinin de oldukça ilginç olduğunu belirtmektedir.
✔ Dış mekânlar, tahta oyun alanları, amfi tiyatrolar, tırmanma tepeleri, su oyun alanları ve çardaklar gibi çeşitli öğeler içerir (Akt, Aslan, 2005).
✔ Çocuklar, kendi ektikleri bitkilerin bakımını üstlenerek doğayla daha yakın bir bağ kurarlar (Sturloni, 2008).
✔ Bahçeler, kum alanları, yeşil çimler ve hayvan barınakları gibi unsurlarla çeşitlendirilmiştir (Thornton ve Brunton, 2009).
Reggio Emilia çevre anlayışı, çocukların hayal güçlerini, sosyal becerilerini ve keşif süreçlerini destekleyen dinamik, estetik ve etkileşimli bir ortam sunmaktadır.
