Reggio Emilia’da Program
İtalyanca bir terim olan “progettazione”, eğitimcilerin ortaya çıkan durumları öngörerek hazırlık yaptığı, özgünlüğü ve farklılıkları gözeten, ortak ve dinamik bir tasarım süreci anlamına gelir. Progettazione, yalnızca müfredat planlamasıyla değil, aynı zamanda ders programı, zaman yönetimi, mekan ve materyal kullanımı, okul uygulamaları ve hedeflerin belirlenmesi gibi alanlarla da ilgilidir.
Öğretmenler, katı bir müfredat planı oluşturmak yerine, çocukların önceki deneyimlerinden yola çıkarak olası senaryolar üretirler. Bu yaklaşım, rollerin ve sorumlulukların değişmesine, yeni fikirlerin ve soruların ortaya çıkmasına, çocukların ihtiyaç ve yeteneklerine göre uyarlanabilen stratejilerin gelişmesine olanak tanır. Bu nedenle, zaman zaman beklenmedik müfredat yönergeleri de ortaya çıkabilir (Akt; Cavicchi, Desrochers, Moran, 2007; Rinaldi, 1998).
Progettazione, öğretmenlerin esnek planlamalarını destekleyen bir iş birliği süreci olduğu kadar, belgelendirme ile şekillenen ve belgelendirme sayesinde yeniden yapılandırılan bir yaklaşımdır (Akt; Gandini, 1997).
Reggio Emilia’da Esnek Müfredat Yaklaşımı
Reggio Emilia okul öncesi merkezlerinde katı bir müfredat veya önceden belirlenmiş temalar bulunmaz.
✔ Etkinlikler belirli bir zaman dilimine sıkıştırılmaz.
✔ Hikâye anlatma, şarkı söyleme, okuma-yazmaya hazırlık, matematik etkinlikleri, kil ve kolaj çalışmaları, gölge oyunları, bilgisayar ve projeksiyon etkinlikleri gibi farklı uygulamalar yapılır.
✔ Projeler genellikle küçük gruplarla yürütülür ve birkaç hafta ya da aylarca sürebilir.
✔ Projeler çocukların ilgilerine göre şekillenir, onların merak ettiği konular temel alınarak hazırlanır.
Örneğin, su birikintileri, gölgeler, dinozorlar, papatyalar, kasaba meydanındaki aslan heykeli veya bir koku yakalama makinesi gibi konular proje konusu olabilir.
Öğretmenler, çocukların söylediklerini dikkatle dinleyerek ve kilit kelimeleri takip ederek projeler geliştirirler. Aynı zamanda, ailelerden gelen geri bildirimler de projelerin şekillenmesinde etkili olabilir. Progettazione kapsamında geliştirilen projeler esnektir ve süreç içerisinde değiştirilebilir (Amus, 2006).
Planlamada Esneklik ve Sürekli Gözlem
✔ Planlamalar, belirli konu başlıkları yerine kaynaklar, yöntemler, materyaller ve öğrenme ortamına odaklanır (Temel & Dere, 1999).
✔ “Sanat” kelimesi yerine “proje” kelimesi kullanılır.
✔ Sanat, Reggio Emilia’da bir amaç değil, çocuğun kendini ifade etmesine yardımcı olan bir araçtır (Rabitti, 1994; Akt, Kalıpçı, 2008).
Projelerin Öğrenciler Üzerindeki Etkisi
Bu yaklaşım, çocukları yalnızca akademik bilgiyle değil, aynı zamanda hayata hazırlamayı hedefler.
✔ Gerçek dünya problemleri ile karşılaştırarak problem çözme becerilerini geliştirir.
✔ Eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerini destekler.
✔ İletişim becerilerini ve sosyal etkileşimi teşvik eder (Çiftçi & Sünbül, 2005).
Burr (2001), çocukların çevrelerini deneyerek ve uygulamalı olarak öğrenmeleri gerektiğini belirtir. Bu yüzden, alan gezileri, gerçek dünya deneyimleri kazanmaları için önemli bir yere sahiptir.
✔ Çocuklar gezilerde bilgi toplar ve öğrendiklerini okulda çeşitli yollarla ifade ederler (Akt, Çiftçi & Sünbül, 2005).
Trepanier (2001), çocukların araştırmalarında kendilerini yetişkin gibi görerek soru sorma, araştırma yapma ve düşüncelerini geliştirme konusunda birbirlerini olumlu yönde etkilediklerini ifade eder.
✔ Seçilen proje konularının çocukların doğrudan deneyimleyebileceği, somut nesneler içermesi önemlidir (Akt; Kandır & Kurt, 2010).
Reggio Emilia'da Proje Türleri
Forman (1998), Reggio Emilia’da projeleri dört ana başlık altında incelemektedir:
-
Temalı Projeler – Çocuklar her yıl şu dört temel öğrenme alanında projeler geliştirirler:
✔ Birey ve başkalarıyla ilişkiler
✔ Renk teorisi
✔ İletişim ve kendini ifade etme
✔ Kitaplar ve edebi çalışmalar
-
Çevresel Projeler – Çocukların çevrelerinden ve sınıf içi materyallerden yola çıkarak oluşturdukları projelerdir. Örneğin:
✔ Işık kutusu, aynalar, posta kutuları gibi yapılandırılmış alanlarla çalışmalar
✔ Doğa gözlemleri ve çevredeki değişiklikleri inceleme
-
Günlük Yaşama Dayalı Projeler – Çocukların oyun sırasında veya gündelik bir deneyim esnasında fark ettikleri konular üzerine yapılan projelerdir. Örneğin:
✔ Rüzgâr çanıyla oynarken farklı malzemelerin çıkardığı sesleri keşfetmek
✔ Doğadaki sesleri yakalayıp bunları farklı müzik aletleriyle taklit etme
-
Kendiliğinden Gelişen Projeler – Çocukların kendi keşif süreçlerinden doğan projelerdir.
✔ Çocuklar doğada bir olayla karşılaştığında bunu derinlemesine araştırmaya başlar.
✔ Bu süreç onların gözlem, sorgulama ve hipotez geliştirme becerilerini destekler.
Yaratıcılık ve Eleştirel Düşünme
✔ Çocuklar çevrelerini keşfettiklerinde yaratıcılıkları ortaya çıkar (Thornton & Brunton, 2010).
✔ Çocuklar, bağlantılar kurarak yeni bilgiler oluşturur.
✔ Sanat ve bilim, Reggio Emilia’da iç içe geçmiş şekilde ele alınır.
Lella Gandini (1993), sanatsal çalışmaların hayatın, duyuların ve anlamın keşfi olduğunu belirtir.
✔ Resim ve boyama gibi çalışmalar, çocukların hipotez oluşturmasını, düşüncelerini yeniden düzenlemesini ve yaratıcı çözümler geliştirmesini sağlar (Akt; İnan, 2009).
Öğretmen ve Ailelerin Rolü
✔ Öğretmenler, çocukların ilgisini çekecek materyaller ve kaynaklar sağlar.
✔ Öğrenci süreçleri ve öğretmen rehberliği sürekli bir etkileşim içindedir.
✔ Aileler, çocuklarının bireysel ve grup içindeki gelişim süreçlerini gözlemleyebilir.
